دلایل رفتارهای آزار دهنده کودکان و راه کارهای کاهش آن

رفتارهای آزار دهنده کودکان و راه کارهای کاهش آن

کودکان در طول مسیر رشد گاهی رفتارهای آزار دهنده‌ای دارند که منجر به نگرانی والدین می‌شود

مانند: لجبازی، حرف نشونی، پرخاشگری، ناسازگاری، بی قراری، شلختگی و بی نظمی، عدم مسئولیت پذیری، وابستگی و…

این رفتارها یک پیام برای شما دارد:

مسئله‌ای هست که باید آن را بیابید و حل کنید

کودکان با رفتارهای آزار دهنده به ما می‌گویند که یک جای کار نیاز به بررسی و توجه دارد

از این رو ریشه‌یابی رفتارهای آزار دهنده در اولویت است.

عمدتا بدرفتاری کودکان در نگاه اول به دلیل تامین نشدن یکی از نیازهای پایه آنها بروز میابد

مانند نیاز به توجه، احساس ارزشمندی، دوست داشتنی بودن، احترام و…

گاهی احساس گناه، احساس بچه بدی بودن، احساسات سرکوب شده، نگرانی و استرس، ناتوانی و عوامل دیگر باعث بروز رفتارهای آزار دهنده در کودکان می شود.

بنابراین سعی کنید نیازهای اولیه را در فرزند خود بررسی و مورد توجه قرار دهید.

در مرحله بعد به سه فاکتور: مدت، شدت و فراوانی آن رفتار توجه کنید اگر میزان رفتار آزاردهنده بر اساس این سه فاکتور زیاد بود ضروری است مداخلات روانشناسی دریافت کنید.

اگر رفتارهای آزار دهنده در مدرسه نیز وجود داشت مسائل مربوط به روابط اجتماعی، طرد شدن در بین همسالان و مشکلات ارتباطی و مهارت های اجتماعی را بررسی کنید.

حالا به این سوال پاسخ دهید:

آیا معلم و همسالان به دلیل عدم رعایت قوانین کلاس دائم از فرزندتان شکایت می کنند؟

دانستن دلایل رفتارهای فرزندانتان میتواند در بهبود آن موثر باشد.

بچه ها در مسیر رشد تحولی، پیچ و خم های زیادی را طی می کنند.

به نظر شما اگر کودکی دائم با همسالان خود درگیر می شود، لجبازی می کند، وسایل آنها را برمی دارد، کل کل میکند و رفتارهای آزاردهنده انجام می دهد؛

خود از انجام چنین رفتارهایی رنج نمی برد؟

کودک به واسطه این مشکلات علاوه بر اینکه دچار روابط معیوب با همسالان خود شده است،

از سوی معلمان و مربیان نیز سرزنش شده و فشار بیشتری را تحمل می کند.

روزی به دانش آموزی در مدرسه گفتم: “آیا دلیل رفتارت این بود که دوست داشتی همکلاسی ات به تو توجه می کرد؟”

با سر تکان دادن گفت: “آره. ولی چون با من بازی نمی کرد من عصبانی شدم و قمقمه اش رو پرت کردم روی زمین.

” گفتم: “نتیجه چی شد؟” گفت: “هیچی. داد زد و دعوامون شد. بعد هم معلم منو از کلاس بیرون کرد.

” به او گفتم:”اگر به دوستت می گفتی چه احساسی داری بهتر نبود؟” گفت:”یعنی چی می گفتم؟

” گفتم:”مثلا میگفتی دوست دارم با هم حرف بزنیم، بازی کنیم و از اینکه منو بازی نمی دی ناراحتم!

یا اول فکر میکردی که در اون لحظه چه احساسی داری و چه نیازی داری، اونوقت برای رسیدن به اون نیاز یک راه حل پیدا می کردی.”

کمی فکر کرد، انگار سر دو راهی قرار گرفته بود.

با این همه احساس خشم چه می توانست بکند؟

خشم از درک نشدن توسط همکلاسی، معلم، معاون و تازه توبیخ شدن!

در بسیاری موارد دانش آموزان به دلایل سرکوب هیجانات یا عدم تنظیم هیجانات و یا عدم بیان درست هیجانات دچار مشکلات ارتباطی با همسالان می شوند.

والدین نیز تنها به صورت مسئله پرداخته و به مکانیزم های دفاعی بچه ها و رفتارهایی توجه می کنند که کودک در موقعیت‌های بحرانی از خود نشان می‌دهد.

این در‌حالی است که بعضا خود والدین نیز در موقعیت‌های دشوار زندگی فاقد مهارت‌های تاب‌آوری و مدیریت هیجانات هستند و انتظار رفتار درست در موقعیت بحرانی از فرزندان خود دارند.

یکی از مشکلات عمده کودکان خصوصا در دوران مسائل بین‌فردی است و مسائل بین‌فردی مشخصا به مسائل درون فردی مرتبط می‌شود.

عدم صبوری والدین نیز در این راستا موجب بحرانی‌تر شدن رفتار کودکان می‌شود و یک چرخه معیوب شکل می‌گیرد.

اگر بتوانیم مسائل فرزند خود را اولویت بندی کنیم می توان از این چرخه معیوب خارج شد.

از بین رفتارهای زیر کدام یک اولویت شماست؟

فرزندم تکالیف خود را به موقع انجام دهد.
فرزندم زباله های خود (اعم از پوست میوه، دستمال کاغذی و …) را به جای ریختن روی زمین به سطل زباله بیندازد.
لباسهایش را سر جای خود بگذارد.
به حرف من گوش دهد و با من بدرفتاری (داد زدن، پرخاشگری و …) نکند.
به اندازه با تبلت/ پلی استیشن/ گوشی و … بازی کند.
به اندازه کارتون/ فیلم ببیند.
برنامه های متناسب با سن خود ببیند.
اسباب بازیهایش را جمع کرده و سر جای خود بگذارد.
به مسائل بهداشتی خود اهمیت بدهد (ناخن گرفتن، حمام، مسواک و …)
با همکلاسی هایش دوست شود و رفتار دوستانه ای با آنها داشته باشد.
معلم از او راضی باشد/ معاونین از او راضی باشند.
قوانین مدرسه را رعایت کند.
حواسش را جمع کند و با دقت و تمرکز به یادگیری بپردازد.
سر جای خود بخوابد.
منظم باشد.
اینقدر وابسته نباشد.
پرخاشگری نکند و ادب و احترام را رعایت کند.
…

حل مسائل رفتاری کودکان از یکسو با تربیت قاطعانه والدین و مداخلات به موقع شما و از سوی دیگر با آموزش مهارت‌های مورد نیاز و تعمیم آموزشها به زندگی واقعی امکان‌پذیر است.

سعی ما تا کنون بر این بوده بر اساس نیازسنجی و غربالگری دانش آموزان و کودکان، مهارت‌های مورد نیاز آنها را شناسایی و بعد از تشخیص با جلسات گروهی و فردی به رفع آنها بپردازیم.

گزارش تصویری بخشی از این فعالیت‌ها را در ادامه ببینید