اضطراب جدايی در كودكان 

 اضطراب جدایی در کودکان

شایع‌ترین اختلال اضطرابی در كودكان، اضطراب جدایی است .

علت اصلی اضطراب جدایی، نگرانی شدیدی است كه كودك هنگام جدا شدن از اشخاص مهم زندگی خود تجربه می‌كند كه این اشخاص مهم اغلب پدر و مادر و مراقبان اصلی هستند.

آغاز حضور در جامعه (مهد کودک و مدرسه) یك نقطه عطف مهم زندگی هر كودك و والدین اوست .

با شروع مدارس و مهد کودک‌ها بسیاری از مادرانی كه فرزندانشان برای اولین بار به مدرسه می‌روند با مسئله وجود ترس در آنان مواجه هستند .

اگرچه ترس از مدرسه ممكن است در دوره‌های مختلف تحصیلی وجود داشته باشد، ولی نوع ترس كودكانی که اضطراب جدایی دارند با ترس دانش‎‌‌‌‌آموزانی که ترس از مدرسه دارند متفاوت است.

بعضی از آنان تقریباً دچار اختلال اضطراب جدایی از والدین به خصوص مادرشان هستند .

اختلال اضطراب جدایی در هر سنی از كودكان ممكن است وجود داشته باشد ولی كودكان در سنین مدرسه بیشتر آن را تجربه می‌كنند.

معمولاً والدین كودكانی كه دچار اضطراب جدایی هستند، خود نیز اضطراب دارند، و اغلب بیش از اندازه حمایتگر هستند، سعی می‌کنند بهترین مادر باشند و اغلب حساس و عاطفی هستند .

این والدین پیام‌های نا‌امنی را طور ناآگاهانه به بچه‌ها منتقل می‌كنند و با نوع رفتار و گفتارشان این باور را در کودک نهادینه می‌کنند که:

«تو نمی توانی، تو ضعیف و آسیب پذیری» و یا «دنیا جای امنی نیست و هر آن ممکن است اتفاقی بیفتد که آسیب ببینی و نتوانی آن را کنترل کنی»

والدین اضطرابی اغلب كم‌تحمل، نكته‌سنج و موشكاف هستند كه احتمالاً خود یا یكی از اطرافیانشان در كودكی همین رفتار را داشته است.

علایم اضطراب جدایی:

1ـ عمدتا قبل از 18 سالگی شروع می شود.

2ـ نگرانی شدید از جدا شدن موقتی یا همیشگی از پدر و مادر یا مراقبان اصلی

3ـ چک کردن مکرر والدین 

4ـ گریه کردن هنگام جدا شدن از والدین

5ـ نگرانی درباره اتفاقات وحشتناک برای والدین مانند: تصادف، کشته شدن ، مورد تهاجم واقع شدن ، حادثه و …

6ـ نگرانی درباره اتفاقات وحشتناک درباره خود مانند: ( گم شدن ، دزدیده شدن و اتفاق‌هایی درباره حادثه دیدن، هیولا و.. )

7ـ اغلب تمایل دارند در خانه بمانند

8ـ وقتی از خانه دور می‌شوند احساس ناراحتی، وحشت‌زدگی دارند و خلق منفی و بی‌قراری را تجربه می‌کنند. 

 

گاهی کودکان و نوجوانان ممکن است تحت تاثیر فیلم‌ها و انیمیشن‌ها این علائم را نشان دهند در صورتی که بعد از مدت کوتاهی علائم از بین برود دچار اضطراب نمی شوند ولی اگر بیشتر از دو هفته علائم وجود داشته باشد نیاز به بررسی وجود دارد.

 

زمانی تشخیص اضطراب گذاشته می شود که :

1ـ علائم فوق با رشد کودک و نوجوان همخوانی نداشته باشد

2ـ به عملکرد و آسایش او لطمه بزند

3ـ حداقل 4 هفته این علائم حضور داشته باشند.

 

جهت تشخیص قطعی اضطراب جدایی در کودکان پرسشنامه زیر را دانلود کنید و به سوالات پاسخ دهید:

 

دانلود پرسشنامه اضطراب جدایی

 

اگر نتوانستید به پرسشنامه دسترسی پیدا کنید به این شماره پیام دهید تا برایتان ارسال شود

09011882200

نحوه بروز اختلال اضطراب جدایی با سن کودکان تغییر می‌کند:

کودکان زیر  8 سال بیشتر نگران آسیب دیدن کسانی هستند که به آنها دلبستگی دارند.

بیشتر از رفتن به مهد و مدرسه امتناع می‌کنند.

سابه به سایه والدین را تعقیب می‌کنند.

وقت خواب والدین را کنار خود می‌خواهند

یا اصرار می‌کنند کنار پدر و مادر خود بخوابند.

کودکان 9 تا 12 ساله هنگامی که از والدین خود جدا می‌شوند:

گوشه‌گیر ، غمگین و دچار افت تمرکز حواس می‌شوند.

از مدرسه رفتن امتناع می‌کنند 

و گاهی مدرسه را به سمت خانه ترک می‌کنند.

نوجوانان 13 تا 16 سال بر اثر جدایی بیشتر:

شکایات جسمانی دارند

از مدرسه رفتن امتناع می‌کنند

از فعالیت‌هایی مثل اردو که باعث می‌شود جدایی طولانی از والدین داشته باشند امتناع می‌کنند.

و در سنین بالاتر چک کردن های مکرر مانند:

تلفن زدن 

چک کردن تنفس هنگام خواب والدین ( نکند فوت کرده باشند)

 

کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی در معرض خطر ابتلا به اضطراب اجتماعی و افسردگی هستند و در وضعیت‌های اجتماعی مانند معاشرت با غریبه‌ها دچار اضطراب می‌شوند.

 

چند توصیه به والدین و مسئولین مهد و مدرسه برای كاهش ترس از مدرسه در كودكان :

• تشویق جهت بیان ترس ها و اضطراب كودكان
• حضور كودك در مدرسه یا فضایی شبیه به آن قبل از ورود به مدرسه جهت آشنایی با محیط مدرسه
• برای تلاشهای موفقیت آمیز كودك پاداش و جایزه در نظر گرفته شود .
• در صورتی كه كودك از رفتن به مدرسه یا مهدكودك امتناع كند و در منزل بماند، نباید محیط منزل پر از سرگرمی و استراحت و تفریح باشد و به اصطلاح خیلی به او خوش نگذرد چون همین مسئله، نرفتن كودك را به مدرسه تقویت می كند .
• لازم است تا والدین یك برنامه صبحگاهی هماهنگ و ثابت را برای كمك و حمایت كودك جهت رفتن به مدرسه فراهم كنند .
• رفتار مناسب معلمان و كاركنان مدرسه با دانش آموزان
• ایجاد فضای پرنشاط و جذاب برای دانش آموزان در مدرسه
• بهره گیری از كارشناسان، روان شناسان و مشاورین در مدرسه به صورت مستمر.  زیرا آنان با ایجاد روابط عاطفی پایدار خواهند توانست بچه ها را جهت ورود به مقاطع مختلف آماده نموده و شیوه برخورد با مسئله و مشكلات عاطفی و‌ آموزشی را به آنان بیاموزند.

 

اضطراب دانش آموزان و نقش اولیا و معلمان

انسان بالفطره موجودی است كمال طلب، تشویق پذیر و تنبیه گریز و بر این اساس كودكان و نوجوانان نیز همواره طالب آنند كه رفتارهایشان مورد تأیید و تشویق دیگران، بویژه الگوهای مطلوب آنان، واقع شود.

 

همچنین این نیاز، كاملاً فطری و طبیعی است كه همه انسان‌ها بخصوص كودكان و نوجوانان دوست داشته باشند به گونه‌ای كه هستند، مورد توجه، تأیید و تشویق دیگران قرار گیرند. لذا فرآیند “امتحان” و “ارزشیابی” به هر صورتی كه باشد، چندان خوشایند ایشان نیست ولو این كه انجام آزمون، نتیجه‌ای خوشایندتر همراه داشته باشد.

 

به طور كلی “انسان” دوست ندارد رفتارهایش همواره مورد ارزیابی و نقادی دیگران واقع گردد.

به همین دلیل هر زمان كه در موقعیت امتحان و آزمون قرار می‌گیرد، به گونه ای دچار اضطراب می‌گردد.

پس همه هنر انسان در این است كه با حداقل اضطراب، از عهده انجام بزرگترین امتحانات برآید.

البته بدیهی است كه وجود اضطراب به خودی خود امری طبیعی است،

اما آنچه می‌تواند به عنوان یك عامل آزار دهنده و بازدارنده مورد توجه قرار گیرد، شدت هیجان‌زدگی و یا اضطراب فوق‌العاده‌ای است كه به هنگام حضور در محافل اجتماعی یا شركت در آزمون‌های مختلف، دامنگیر بعضی افراد و یا دانش‌آموزان می‌شود.

بنابراین باید گفت كه یكی از مهمترین مسئولیت‌های اولیا و مربیان، تلاش در جهت كاهش اضطراب كودكان و نوجوانان، بخصوص در فصل امتحانات است.

 

مطلب پیشنهادی : راههای درمان اضطراب در کودکان

 

همچنین آن دسته از كودكان و نوجوانانی كه به لحاظ شیوه خاص تربیتی و نظام ارزشی حاكم بر خانواده و محیط زندگی‌شان، احساس خود ارزشمندی و عزت نفس آنها صرفاً ناشی از موفقیت‌های آموزشگاهی است، عمدتاً با اضطراب بیشتری مواجه هستند.

این سبک تربیتی کمال گرا منجر به توجه مشروط در کودکان می شود و توجه مشروط باعث افت عزت نفس می گردد.

در حقیقت، سطح انتظارهای خانواده، زمانی كه تناسبی با توان واقعی فرزندان نداشته باشد، می‌تواند زمینه ساز اضطراب و نگرانی مستمر آنان باشد.

آنچه باید بیشتر مورد توجه اولیا و مربیان قرار گیرد، میزان تلاش كودكان و نوجوانان است و نه صرف نتایج حاصل از انجام آزمون‌های مختلف.

همواره شایسته است با درك صحیح از ماهیت تفاوت‌های فردی و شناخت درست از ویژگی‌های ذهنی، روانی و جسمی دانش آموزان، از مقایسه بی مورد آنان با یكدیگر اجتناب ورزید و رقابت‌های فردی و گروهی را صرفاً در شرایط عادلانه و با در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی و فراهم كردن محیطی صمیمی و دوستانه، ایجاد نمود.

 

محصول پیشنهادی فرزانگان هوشمند : چگونه اضطراب در کودکان را کاهش دهیم

 

معلم مهربان، با چهره ای گشاده، سعی می كند عوامل مخرب و اضطراب زا را از جلسه امتحان دور نماید. معلم وارسته كوشش می كند قبل از آغاز امتحان، با چهره ای متبسم و خندان و با بیان جملاتی گیرا و خوشایند، دانش آموزان را از حالت هیجان زدگی و تنش روانی – عضلانی، بیرون آورد.

معلم با چند جمله كوتاه، همراه با شوخ طبعی، می تواند همانند ساعات كلاس درس، آرامش روانی – عضلانی را به همه دانش آموزان، ارزانی دارد.

واقعیت این است كه نحوه تهیه و تنظیم سؤالهای امتحان نیز می تواند نقش قابل توجهی در كاهش یا تشدید اضطراب دانش آموزان داشته باشد.

آشنا بودن دانش آموزان با نوع سؤالهای معلم یا معلمان، بسیار حایز اهمیت است. به عنوان مثال اگر دانش آموزان چند روز قبل از شركت در جلسه رسمی امتحان، طی آزمون مشابهی با چند نمونه از سؤالها آشنا شوند، در كاهش اضطراب آنها بسیار مؤثر واقع خواهد شد.

در صورتی که اضطراب از بین نرفت بدانید که زمان مشکل را حل نخواهد کرد چه بسا مشکلات بیشتری به اضطراب اضافه خواهد شد!

بنابراین هرچه زودتر برای درمان اضطراب به روانشناس مراجعه نمایید.

جهت دریافت بازی هایی که باعث کاهش اضطراب می شود به این شماره پیام دهید09011882200

 

دانلود اضطراب چهار وجهی كودكان

دانلود پرسشنامه اضطراب اجتماعی

دانلود پرسشنامه اضطراب جدایی

اضطراب با افزایش سن کودکان بهبود نمیابد بلکه شکل آن تغییر می کند و مشکلات همبود ایجاد می شود بنابراین توصیه می کنیم با روانشناس مشورت کرده و فرزند خود را تحت تراپی قرار دهید و یا دوره آموزشی «از ترسو تا ببر» را تهیه و تمرین کنید تا مشکلات اضطراب فرزند خود را مدیریت و درمان نمایید

لیلا شقاقی روانشناس بالینی کودک نوجوان خانواده

مولف 5 کتاب در حوزه کودک نوجوان خانواده

مشاوره حضوری :

88684958-021 مرکز مشاوره مهر سعادت آباد خیابان 28

021-88194207 فرزانگان هوشمند ونک نبش گاندی شمالی

مشاوره غیر حضوری پیام به :09027742034- 09011882200

لیلا شقاقی روانشناس بالینی کودک نوجوان خانواده

 

 

مطلب پیشنهادی : از ترسو تا ببر

درباره لیلا شقاقی